Những ngày qua, khi cả hệ thống chính trị đang “căng mình” chống dịch thì đâu đó ở vùng giãn cách xã hội vẫn còn những cá nhân lơ là, chủ quan, vi phạm. Tinh thần trách nhiệm, ý thức tự giác của mỗi người là yếu tố quyết định sự thành bại của cuộc chiến “chống dịch như chống giặc”. Mỗi người dân cần hợp sức, chung lòng, tạo “lá chắn” vững chắc để ngăn ngừa dịch bệnh lây lan, sớm đưa cuộc sống trở lại trạng thái bình thường mới.
Lực lượng chức năng phường Đông Sơn (TP Thanh Hóa) kiểm tra giấy tờ của người dân khi đi ra đường. Ảnh: Tố Phương
Ý thức – liều vắc-xin ngừa COVID-19
“Khách hàng thông cảm, ai mua hàng đứng ở ngoài” - đó là nội dung tấm biển treo ở quầy thuốc tân dược của chị Lê Thị Phượng, phố Thành Yên, phường Quảng Thành (TP Thanh Hóa). Chị Phượng cho biết: “Khi nhìn thấy tấm biển, người dân đến mua thuốc sẽ chủ động đứng ở bên ngoài để hạn chế tiếp xúc gần, vừa an toàn cho mình, vừa an toàn cho khách”. Không chỉ chị Phượng, nhiều cửa hàng bán đồ thiết yếu khác trên địa bàn thành phố cũng treo những chiếc biển có nội dung tương tự như vậy. Người mua không ai tỏ vẻ khó chịu mà rất hợp tác. Trong các khu dân cư, không khó để bắt gặp những ngôi nhà treo bảng “phòng, chống dịch COVID–19, gia đình không tiếp khách”...
TP Thanh Hóa những ngày giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ, cuộc sống nhộn nhịp, sôi động trước đó được thay bằng khung cảnh lặng lẽ. Từ các tuyến phố kinh doanh sầm uất, đông đúc bậc nhất thành phố cho đến các ngõ hẻm sâu trong khu dân cư đều thưa vắng người qua lại. Mọi người đã chủ động thay đổi thói quen sinh hoạt trước đây và tuân thủ nguyên tắc “ai ở đâu ở đó”. Hầu hết người dân đều ý thức rõ việc “nhà cách nhà, người cách người” là biện pháp hữu hiệu nhất để cùng với các cấp ủy đảng, chính quyền TP Thanh Hóa phòng, chống dịch bệnh. Bà Nguyễn Thị Khải, tổ dân phố Phú Quý, phường Quảng Tâm, cho biết: “Giãn cách xã hội là giải pháp tốt nhất để thành phố có thể ngăn chặn được sự lây lan dịch bệnh. Vì thế, cả gia đình tôi chấp hành nghiêm túc, mọi người bảo nhau không ai đi ra ngoài nếu không có việc thực sự cần thiết”.
Toàn huyện Nông Cống thực hiện Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ từ ngày 25-8. Ai ở nhà đó. Chưa bao giờ mà khoảng cách từ nhà tới nhà, từ thôn này tới thôn kia lại trở nên xa xôi như trong những ngày giãn cách xã hội. Người dân chấp nhận không gần nhau để đảm bảo an toàn cho chính mình và những người xung quanh. Ông Phạm Hồng Hạnh, Phó Chủ tịch UBND huyện Nông Cống cho biết: “Trong suốt thời gian giãn cách xã hội, chỉ có lực lượng chức năng làm nhiệm vụ mới lưu thông trên đường, còn người dân Nông Cống thực hiện nghiêm túc các quy định về phòng, chống dịch. Chúng tôi rất phấn khởi khi hầu hết người dân đồng lòng ủng hộ như vậy”. Ý thức người dân là yếu tố quan trọng làm nên thắng lợi của cuộc chiến chống giặc COVID-19, vì thế mà kết thúc 15 ngày thực hiện Chỉ thị số 16, dịch bệnh trên địa bàn huyện Nông Cống đã cơ bản được kiểm soát.
Sau khi trên địa bàn huyện ghi nhận trường hợp F0 lây nhiễm từ Bệnh viện Đa khoa Hợp Lực, ngày 1-9, toàn huyện Nga Sơn áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16 nhằm sớm bóc tách các F0 tiềm ẩn trong cộng đồng. “Nhà ai người nấy ở”, người dân đồng tình, ủng hộ và chấp hành tốt các quy định phòng, chống dịch. Bà Nguyễn Thị Hiền, thôn 4, xã Nga Văn, cho biết: “Nửa tháng giãn cách xã hội, gia đình tôi đã có sẵn nguồn thực phẩm như gạo, cá, vịt, gà, rau trong vườn nên không cần đi chợ. Phần lớn người dân trong xã đều sẵn thực phẩm nuôi và trồng được nên ít khi phải mua đồ dự trữ, hạn chế việc phải đi ra đường”. Nga Sơn những ngày giãn cách, các tuyến đường không còn những dòng xe đông đúc, vội vã, quán xá, cửa hàng, cửa hiệu đều chấp hành đóng cửa.
Sau Nga Sơn, ngày 2-9, toàn huyện Hậu Lộc cũng áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15, riêng thị trấn Hậu Lộc áp dụng theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ. Những con phố vắng lặng bởi người dân không ai ra đường, Quốc lộ 10 chạy qua địa bàn thị trấn Hậu Lộc vốn tấp nập các hoạt động buôn bán, giao thương đã đóng cửa. Con ngõ nhỏ ở đường Bà Triệu, tiểu khu Trung Đức, thị trấn Hậu Lộc – khu phong tỏa sau khi ghi nhận 2 ca dương tính trong cộng đồng im lìm, chẳng ai bảo ai nhưng nhà nào cũng “cửa đóng then cài”. Chỉ có lực lượng chức năng dựng chốt, thường trực ngày đêm để kiểm soát người ra vào khu phố.
Những nơi thực hiện giãn cách là những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao. Ở những nơi ấy, ý thức trách nhiệm và sự tự giác của mỗi người được xem là liều vắc-xin hiệu quả nhất trong công tác phòng, chống dịch COVID-19. Không ai có thể giữ mãi bình yên cho riêng mình nếu cộng đồng còn chưa an toàn. Vì vậy, “vắc-xin ý thức” cần được nuôi dưỡng từ tất cả mọi người, trong sự đồng lòng quyết tâm chống dịch.
Xử phạt - câu chuyện về ý thức và nguy cơ
Sau 7 ngày đầu TP Thanh Hóa áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội, hầu hết người dân đều thực hiện nghiêm túc, phố phường bình lặng giữa đại dịch COVID-19. Song, vẫn còn một bộ phận người dân lơ là, chủ quan, vi phạm. Từ ngày 2 đến 8-9, lực lượng chức năng của thành phố đã xử phạt 1.106 trường hợp vi phạm với số tiền trên 1,6 tỷ đồng. Tổng số trường hợp vi phạm đã phần nào phản ánh ý thức phòng, chống dịch của một bộ phận người dân. Ngoài vi phạm chủ yếu là ra khỏi nhà khi không có lý do chính đáng, qua kiểm tra tại một số phường trung tâm đã xuất hiện các trường hợp người dân đi bộ tập thể dục trong thời gian từ 4 đến 5 giờ sáng trước khi lực lượng chức năng làm việc; một số nơi xảy ra tình trạng người dân sử dụng đường ngang, ngõ tắt để tránh các chốt kiểm soát. Một vài trường hợp bất chấp lệnh cấm vẫn bán hàng rong tại phố Quang Trung (phường Đông Vệ), phố Tô Vĩnh Diện (phường Điện Biên). Nguy hiểm hơn, phường Đông Thọ còn có công dân chưa hết thời gian cách ly tại nhà đã đến địa điểm test nhanh SARS-CoV-2 và bị công an phường lập biên bản trong ngày 4-9. Ðây là hành vi đáng lên án bởi nó đe dọa đến sự an toàn của cộng đồng.
Dù chấp hành nghiêm túc nhưng trong 15 ngày thực hiện giãn cách xã hội, lực lượng chức năng huyện Nông Cống cũng đã ra quyết định xử phạt 109 trường hợp vi phạm quy định phòng, chống dịch, tổng số tiền xử phạt hơn 170 triệu đồng. Các trường hợp bị xử phạt vì không đeo khẩu trang, tự ý rời khỏi khu vực giãn cách xã hội, vi phạm quy định cách ly tại nhà, ra đường không có lý do chính đáng, thông tin sai sự thật về dịch bệnh. Giữa lúc dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp thì việc vi phạm các quy định giãn cách xã hội là điều không thể chấp nhận được. Tiền phạt hàng trăm triệu đồng không phải là nguồn thu mà xã hội mong muốn; ngược lại, số tiền phạt càng nhiều thì càng cho thấy ý thức của một bộ phận người dân trong chấp hành các quy định về giãn cách xã hội chưa cao.
Đáng buồn hơn, trong những ngày thị trấn Hậu Lộc thực hiện Chỉ thị số 16, lực lượng công an đã phát hiện, bắt quả tang 7 đối tượng (gồm 2 nữ, 5 nam) đang tổ chức, sử dụng trái phép chất ma túy tại một nhà nghỉ trên địa bàn thị trấn Hậu Lộc. Công an huyện Hậu Lộc đã ra quyết định tạm giữ hình sự 4 đối tượng có địa chỉ tại thị trấn Hậu Lộc và phường Tào Xuyên (TP Thanh Hóa). Tại huyện Nga Sơn, Công an huyện cũng đang củng cố hồ sơ để xử lý đối tượng D.V.T. ở thôn Trung Cự, xã Nga Thắng về hành vi vi phạm không đội mũ bảo hiểm, không đeo khẩu trang, ra đường trong trường hợp không cần thiết khi toàn huyện đang áp dụng Chỉ thị 16 và còn xúc phạm lực lượng công an trên mạng xã hội. Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp và nguồn vắc-xin còn khan hiếm thì sự thiếu ý thức của một vài cá nhân có thể dẫn đến một cái giá rất đắt. Việc vi phạm này có thể coi là biểu hiện của thái độ coi thường pháp luật, vô trách nhiệm trước sự an toàn của cộng đồng xã hội.
Sau khi ghi nhận các ổ dịch mới và nhiều ca bệnh phát sinh trong cộng đồng, để bảo vệ sức khỏe cho Nhân dân, Thanh Hóa đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn tốc độ lây lan của dịch bệnh. Nhiều địa phương phải áp dụng Chỉ thị số 15, Chỉ thị số 16 với mục đích nhà cách ly với nhà, người cách ly với người. Cuộc chiến chống dịch COVID–19 là cuộc chiến của Nhân dân, dựa vào Nhân dân và lấy dân làm gốc. Yêu cầu đặt ra khắt khe, trên hết và trước hết lúc này là mỗi người dân trong khu vực giãn cách “ai ở đâu ở đó”, phát huy cao độ tinh thần “mình vì mọi người”, tạo nên sức mạnh tổng hợp để chiến thắng đại dịch COVID-19.